Burn-out bij ondernemers: wat is het nu wel en niet?

Dr. Philippe Sterkens, onderzoeker aan de Ugent in het domein burn-out.

Burn-out. Een term waarmee ze je om de oren slaan. Talloze krantenkoppen hebben het erover. Toen we zelf door de bomen het bos niet meer zagen, nodigden we Dr. Philippe Sterkens (Ugent) uit om de zaak te helpen uitklaren.

Dr. Sterkens zet de toon meteen scherp: “ja, het is ingewikkeld.” Gelukkig brengt hij meteen ook nodige nuance en glasheldere kanttekeningen mee in ons podcastgesprek.

Dit artikel helpt je begrijpen wat burn-out nu wel en niet is, en vooral wat nodig is om er een te voorkomen.

Belangrijke kanttekening is wel dat dit onderzoeksveld (net zoals vele andere) constant in beweging is en de inhoud van deze podcast steunt op de laatste research beschikbaar in augustus 2025.

Als ondernemer herken je het gevoel wellicht: veel verantwoordelijkheid en verschillende rollen, weinig rust en sterk op je eigen capaciteiten zijn aangewezen.

Maar volgens Dr. Sterkens is het niet zo simpel als "te hard werken = burn-out". Het gaat om de dynamiek van wat je geeft en wat je terugkrijgt.

“In Europa kijken we naar burn-out als iets waar je uitvalt, ziek wordt; in Amerika meer als ‘normale reactie’ op werkstress.”— Philippe Sterkens

Er is heel veel te zeggen over wat burn-out wel en niet is, en dan hangt het ook nog eens af van de literatuur die je bekijkt. In het gesprek kregen deze misvattingen alvast meer kader:

Burn-out is niet:

• Gewoon ‘erg moe zijn’. Iedereen kent periodes van vermoeidheid. Dr. Sterkens benadrukt dat er bij burn-out sprake is er structurele uitputting, emotionele & cognitieve ontregeling.

  
  

• Je eigen schuld: Vaak wordt er bij burn-out vooral gekeken naar de persoon in kwestie en wat daar misging. Belangrijk te weten is dat het niet per se een kwestie is van "niet sterk genoeg zijn'. Het gaat veel vaker om de wisselwerking met de omgeving: heb je voldoende werkhulpmiddelen om de werkvereisten te kunnen dragen? (job demands vs job resources).

  
  

• Rechtstreeks het gevolg van veel uren werken: “Veel uren werken maakt je niet automatisch burn‐out; het is wanneer de balans tussen inspanning en herstel verstoord raakt. Ook hoe jij de gewerkte uren ervaart, zal een belangrijke factor zijn.” zei Dr. Sterkens.

  
  

• Vast en onveranderlijk als label.  Dr. Sterkens wijst erop dat het begrip burn-out nog in ontwikkeling is, en dat zelfs de classificatie ervan binnen medische systemen ter discussie staat.

Waar het dan wel over gaat:

In het gesprek benoemt Dr. Sterkens deze symptomen en kernmerken:

• Uitputting: “Dat is een eerste kernsymptoom,” zegt Sterkens. Hij refereert hiervoor aan de Burnout Assessment Tool (BAT) als modern meetinstrument.

  
  

• Emotionele & cognitieve ontregeling: Denk aan huilbuien, concentratieproblemen, geheugenproblemen – “je psychologisch minder goed functioneren”.

  
  

• Mentale afstand van werk: Waar iemand eerst geëngageerd was, ontstaat cynisme of afstand.

  
  

• Somberheid & lichamelijke klachten: Zoals onrustige slaap, maag/darmklachten — bijkomende signalen van de burn-out­dynamiek.

  
  

• Disbalans tussen werkeisen en -hulpmiddelen: Sterkens bespreekt het “job demands–resources-model” als centrale theorie: wanneer de vereisten hoog zijn en de hulpbronnen laag, loopt het mis.

  
  

Hoe check je hoe jij ervoor staat?

Dr. Sterkens geeft geen “één gouden oplossing”, maar wijst op hoe je zelf kunt beginnen:

1. Download of gebruik de gratis BAT-test om een objectieve indicatie te krijgen van jouw stand van zaken.

   
   

2. Maak een lijst van je werkvereisten (wat vraagt energie van jou) tegenover je werk­hulpmiddelen (wat energie geeft).

   
   

3. Reflecteer: “Zijn de hulpbronnen voldoende in verhouding tot wat ik geef?", "Waar kan ik die hulpbronnen vinden?", "Hoe kan ik ze aanwenden?".

   
   

4. Verander waar je kan: meer autonomie, meer herstel, meer sociale steun — of verlaag waar nodig de eisen (in overleg met stakeholders).

“Als jouw herstel niet voldoende is — als je werk zich versmelt met je leven, en je hebt geen ruimte om op te laden — dan bouwt lading zich op en wordt de weg naar echte uitval realistischer.”— Dr. Philippe Sterkens

Waarom dit vooral voor ondernemers geldt

Philippe noemt expliciet dat veel van het onderzoek is gebaseerd op werknemers, en dat er minder bekend is over ondernemers. Toch zijn er duidelijke parallellen:

• Ondernemers hebben vaak hoge autonomie én hoge eisen, een ideale match voor burn-out­risico wanneer herstel tekortschiet.

  
  

• Sociale steun en feedback zijn vaak minder ontwikkeld in solo-ondernemerschap, waardoor hulpbronnen ontbreken (daarvoor ben je overigens wel altijd welkom in onze community).

  
  

• De constante “aan” staan, het ontbreken van herstelmomenten en het ontbreken van duidelijke grenzen vormen alle dagen hetzelfde mandje van risico.

  
  

Conclusie

Volgens Dr. Sterkens is burn-out geen fout van het individu, maar een signaal dat de verhouding tussen wat je geeft en wat je terugkrijgt structureel uit balans is.

“Je klachten zijn reëel — maar je bent niet per se ‘zwak’. Wel kan je systeem gewoon op zijn limiet zitten.”— Dr. Philippe Sterkens

Voor jou als ondernemer betekent dit: begin bij het in kaart brengen van je werkbeleving. Meet waar je staat, en weet ook dat het antwoord niet altijd hoeft te zitten in minder werkeisen, maar ook in meer hulpbronnen en steunpilaren, zoals de steun van een community als klankbord en sociale steun.

Beluister de volledige podcast hier:

Liever meteen aan de slag in 't gezelschap van andere ondernemers die ook liever niet opbranden voor hun onderneming, én bewust wil leren opladen? 👉🏼 Kom dan naar één van onze maandelijkse open recovery sessies.